آمار
وب سایت:
تاریخچه :
SA-6 موشكي است زمين پايه ، برد متوسط ، با پيشران از نوع رامجت ، مخصوص دفاع از صحنه ي عمليات و محصول كشور روسيه.
توسعه ي اين موشك كه در روسيه با علامت «ZRK-SD KUB» نشان داده مي شود ، در سال 1959 در شعبه ي شماره ي 134 دفتر طراحي تروپف در كارخانجات توشينكو شروع گرديد. هدف از توسعه ي اين موشك به كارگيري آن به جاي توپ 57 م.م. روسي كه با رادار هدايت مي شود و در نيروي زميني به خدمت گرفته شده است ، بود. بنا به دلايلي توسعه اين موشك در اوايل دهه ي 1960 به تعويق افتاد. يكي از دلايل تأخير كه به دنبال واگذاري پروژه در سال 1959 اتفاق افتاد مشاركت دفتر مسئول طراحي SA-6 براي كپي سازي موشك سايدويندر (AIM-9B) آمريكا با چيني ها بود. اگرچه دولتمردان روسيه طي يك نمايش قدرت در نوامبر 1917 اين موشك را در معرض ديد عموم قرار داد و واحدهايي را براي به كارگيري سيستم در همين سال سازماندهي نمود ، معهذا بنا به دلايلي استفاده ي عملي از اين سيستم باز هم با تأخير مواجه شد.
«گين فول-Gain Full» نام ناتوي اين موشك است و وزارت دفاع آمريكا كد SA-6 را براي اين موشك انتخاب نموده است. بعضي از سرويسهاي نظامي اين موشك را با نام «كوادرات-Quadrant» مي شناسند كه احتمالا اشاره به نام صادراتي SA-6 بوده و يا مربوط به خود موشك 9M9 از مجموعه سيستم SA-6 مي باشد. براي اولين بار اين موشك در يك عمليات واقعي در سال 1973 در درگيري اعراب و اسرائيل در خدمت نيروهاي مصري و سوريه ملاحضه گرديد. نيروي هوايي اسرائيل در اين جنگ بزودي به آسيب پذيري رادار درگير شونده يا كنترل آتش سيستم پي برد و دريافت سيستم مذكور در مقابل ECCM قابل اشباع مي باشد. فرماندهي پدافند هوايي روسيه در آن زمان موشك دفاع هوايي جديدي به نام «رامب-ZRK Rumb» در اختيار داشتند كه اين مشكل را با افزودن رادار درگيري در تريلر سكوي پرتاب(TELAR) مرتفع نموده بودند.
با توجه به تجربيات حاصله از ضعف سيستم SA-6 و نيز چگونگي رفع اين مشكل در سيستم SA-8 بعدها سيستم دفاع هوايي «گادفلاي-Gud fly» يا SA-11 در سال 1982 با قابليت هاي قابل ملاحضه ارائه شد.
هر خودروي TELAR در سيستم جديد داراي رادار بود و رعايت اصل تمركززدايي راداري توأم با امكان گسترش اين خودروها در حوزه ي پدافندي ، آثار جنگ الكترونيك را به طور چشمگيري كاهش مي داد.
روشي را نيز كه مسئولان پروژه ها بعدها براي بهسازي سيستم SA-6 در سال 1976 ارائه نمودند بر روال فوق مبتني بود. محصول نهايي اين بهسازي به ارائه مدل B سام6(SA-6) يا «گين فول1» انجاميد. در اين مدل موشكهاي SA-6 همراه با خودروهاي TELAR استفاده مي شد و بعدها غربي ها براي اولين بار اين تغييرات را در جنگ 1979-در پايان اشغال افغانستان- به وضوح ملاحضه نمودند.
شواهد موجود حاكي است كه فرماندهي پدافند هوايي روسيه تا اواسط دهه ي 1980- كه سال ورود موشك SA-11 به خدمت نيروهاي مسلح بود- از مدل B اين سيستم در تركيب سيستم هاي دفاع هوايي استفاده مي نمود. در طول عمر خدمتي 9 مدل از اين موشك ها با كدهاي روسي 3M9 , 9M9, 9M9M,M1,M2,M3,M3Aو 9M336 كه ناتو علايمي را براي اين موشك ها تعيين نكرده وارد خدمت شده اند. در سال 1996 شركت « ويمپل » اطلاعاتي از مدل جديد 9M9M3 را ارائه داد. طبق اطلاعات ارائه شده موشك مذكور به عنوان هدف استفاده شده و كد جديدي(3M20M3) براي آن انتخاب شده است.
از اين نظر كه SA-6 داراي چهار مدخل لوله اي طولاني ورود هوا در بخش ميانه و مابين سطوح كنترل آيروديناميك براي پيشران رامجت است ، در مقايسه با ديگر موشك هاي دفاع هوايي شوروي داراي ظاهر متفاوتي مي باشد. چهار باله متحرك ذوزنقه اي شكل متمايل به عقب جهت كنترل موشك حول محورهاي طولي و عرضي در وسط بدنه ي و براي حركات سمتي و ارتفاع و نيز چهار باله مجهز به شهپر در بخش بوستر و در امتداد باله هاي جلويي مخصوص دوراني سطوح كنترل موشك را تشكيل مي دهند.
طول موشك 5.8 متر ، قطر آن 34 سانتي متر و وزن آن 600 ك.گ. است كه 59 ك.گ. آن مربوط به سرجنگي حاوي مواد منفجره ي شديد(HE) مي باشد.
عقبه موشك حاوي يك فرستنده راديويي در باند E است كه با رادار ردياب در ارتباط مي باشدو باعث مي شود رادار ردياب با دريافت اطلاعات لازم از موشك بتواند در طول مسير ان را رديابي نمايد. هدايت موشك توسط رادار ردگير با موج پيوسته(CW) با نام «استرايت فلاش-Straight Flush» انجتم مي گيرد.
رادار مذكور با تابان سازي هدف و تحليل اطلاعات مربوط به مسير و موقعيت آن و نيز ارسال اطلاعات لازم به موشك باعث رهگيري هدف به وسيله آن ميگردد. هدايت موشك در ابتداي مسير به صورت دستوري راديويي و در بخش نهايي به صورت راداري نيمه فعال مي باشد. آنتن هاي دريافت كننده فرامين راديويي در ضلع باله هاي عقبي قرار دارد. به منظور ادامه عمليات در شرايطي كه جنگ الكترونيك شديد در فضا حاكم باشد هدايت تلويزيوني نيز براي SA-6 پيش بيني شده است. مدلهاي اوليه فاقد آنتن تلويزيوني و داراي نوعي آنتن (Interferometer Antena) هستند كه احتمالا آنتن هاي مزبور پيش از اينكه مربوط به هدايت موشك باشد با فيوز تقربي آن در ارتباط مي باشد. علاوه بر آن يك جست و جو كننده ي تراز شده نيز در دماغه موشك تعبيه شده است.
پيشران موشك تركيبي از بوستر سوخت جامد و موتور اصلي از نوع رامجت است. پرتاب اوليه به وسيله ي بوستر سوخت جامد انجام و پس از طي 4.5 ثانيه(زمان نوليد نيرو به وسيله ي بوستر) و رسيدن موشك به سرعت 1.5 ماخ ، نازل بوستر جدا شده و همزمان درپوش هاي چهار مدخل ورودي هوا بازشده و موتور اصلي رامجت فعال مي گردد.
سيستم كامل SA-6 يا كاب روسي شامل تريلر كششي حامل سه سكوي موشك ، خودروي بارگيري مجدد 2T7M سه فروندي باكد و خودروي حامل رادار ردياب يا درگير استرايت فلاش(1S91) مي باشد. خودرو لانچر سه فروندي كششي 7.4 متر طول ، 3.2 متر ارتفاع و 1400 ك.گ. وزن دارد.
هر هنگ SA-6 شامل يك خودرو HQ رادار اخطار اوليه ارتفاع ياب و يا آتشبار SA-6 مي باشد. هر آتشبار خود داراي يك رادار ردياب استرايت فلاش است. رادارهاي متعدد كاوش اخطار اوليه «اسكور بورد آ-Score board A» ، «فلت فيس-Flat Face» ،«اسپون رست-Spoon rest»و رادار ارتفاع ياب «تين اسكين-Thin Skin» مي تواند با مجموعه به كار گرفته شود. آنتن پارابوليك مخصوص ارتفاع 1ايين نيز براي سيستم پيش بيني شده كه مي تواند يك هواپيماي جنگنده ي معمولي نظير اف-4 را در شعاع 55 ك.م. كشف نمايد.
حداقل برد مؤثر موشك 3 ك.م. ، حداكثر برد مؤثر آن 25 ك.م.، حداقل ارتفاع عملياتي آن 25 متر و حداكثر سقف درگيري آن 15000 متر مي باشد.
در يك درگيري فرضي ابتدا هدف توسط رادار اخطار اوليه- كه بر روي وسط يك خودرو مستقر در باند A فعال است-مشخص مي شود. با نزديك شدن هدف به سايت ، اطلاعات مربوط به سمت آن به رادار استرايت فلاش منتقل مي گردد. همزمان ارتفاع هدف نيز توسط رادار تين اسكين در اختيار رادار كنترل آتش قرار مي گيرد.
نهايتا با قفل شدن رادار كنترل آتش بر روي هدف مي توان يك يا حداكثر سه موشك به صورت همزمان به سمت هدف شليك نمود.
مدل اوليه موشك SA-6 در سال 1970 و مدل بهسازي شده آن با نام SA-6B در سال 1979 به خدمت گرفته شد. به كارگيري موشك تا دهه 1980 با توليد ساليانه ي 800 فروند ادامه داشت. بنابر گزارشها در سال 1992 ، 850 سكوي موشك SA-6 در خدمت پدافند هوايي روسيه بوده است.
اين موشك در جنگ 1973 اعراب و اسرائيل مورد استفاده قرار گرفت. نتايج به كارگيري آن در روزهاي اوليه جنگ عليه هواپيماهاي اسرائيلي ثابت نمود كه اين موشك يك سلاح موثر است ولي بعدها اسرائيل با ECCM توانست سيستم هاي SA-6 را منحرف نمايد. همچنين در بحران 1982 لبنان و نيز دريري با آنگولا از SA-6 استفاده شد و برابر گزارشها حداقل 5 فروند هواپيماي حريف توسط اين سيستم سرنگون گرديد.
كشورهاي روسيه ،آلمان ،آنگولا ،الجزاير ،اتيوپي ، بلغارستان ، تانزانيا ، چك و اسلواكي سابق ، روماني ، سومالي ، سوريه ، عراق ، كويت ، كوبا ، گينه بيسائو ، ليبي ، لهستان ، مجارستان ، موزامبيك ، مصر ، ويتنام ، هند ، يمن و يوگسلاوي سابق داراي اين سيستم مي باشند.
رادار 1S91 Straight Flush
رادار LONG TRACK هم دیگر راداری هست که میتواند به سیستم پدافند موشکی سام 6 متصل شود.
بعد از دریافت اطلاعات هدف استحصال شده توسط هنگ SA , رادار LONG TRACK به نظارت و تحت نظر داشتن هدف میپردازد تا کنترل آتش به روی هدف دیده شده قفل شود و این توسط سایت رادار موشکیSTRAIGHT FLUSH انجام میشود.
مشخصه: دریافت کننده هدف
برد: بیش از 150 کیلومتر وبا ارتفاع بیش از 30 کیلومتر
فرکانس عملکرد : باند E از فرکانس UHF
دیگر سیستم های مرتبط: سام 4/ سام6/ سام 8 /
با توجه به آسیب پذیر بودن سیستم به ECM و دیگر مسایل , سیستم تابع رادار برد بلند LONG TRACK میشود. در واقع سام 6 بدون رادار لانگ تراک در ارتفاعات بالا کور میشود.
رادار P40/LONG TRACK
در يك درگيري فرضي ابتدا هدف توسط رادار اخطار اوليه- كه بر روي وسط يك خودرو مستقر در باند A فعال است-مشخص مي شود. با نزديك شدن هدف به سايت ، اطلاعات مربوط به سمت آن به رادار استرايت فلاش منتقل مي گردد. همزمان ارتفاع هدف نيز توسط رادار تين اسكين در اختيار رادار كنترل آتش قرار مي گيرد.
نهايتا با قفل شدن رادار كنترل آتش بر روي هدف مي توان يك يا حداكثر سه موشك به صورت همزمان به سمت هدف شليك نمود.
از این سامانه در جنگ های هند و پاکستان ، جنگ خلیج فارس و کوزوو استفاده شده است. ترکیب سامانه های سام 3 و سام – 6 موجب گردید تا هواپیماهای ناتو بتوانند در مدار مطلوب پرواز کنند و تعدادی نیز به وسیله این سامانه سرنگون شدند .
برخی کشورهای عربی از جمله عراق ، سوریه ، لیبی و سایر کشورها از جمله رومانی ، هند و ویتنام دارای این سامانه می باشند ، حتی آمریکا نیز تعدادی از این سامانه را که توسط رژیم صهیونیستی به غنیمت گرفته شده بود در اختیار دارد و برای آموزش خلبانان از آن ها استفاده می کند .
رژیم بعثی عراق نیز در طول جنگ تحمیلی ، این سامانه موشکی را بر علیه هواپیماهای کشورمان به کار سامانه مذکور بدون بهره گیری از رادارهای برد بلند و ارتفاع بالا ، در برابر عملیات SEAD و همچنین تهدیدات ارتفاع بالا خصوصا همراهECM آسیب پذیر می باشد .
این سامانه در سال 1368 به خدمت نیروهای مسلح نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران درآمد .
ماموریت :
سامانه موشکی سام – 6 به منظور تامین پدافند هوایی ارتفاع پایین تا متوسط منطقه ای برابر انواع تهدیدات هوایی از قبیل موشک های کروز ، بالگرد ها ، بالن های شناسایی و هواپیماها ، طراحی و ساخته شده است .
سامانه مذکور با قابلیت تحرک بالا ، قادر است پوشش پدافند هوایی متحرک برای یگان های زرهی را در زمان تک و دیگر عملیات های نیروی زمینی فراهم نماید .
معرفی عمومی سکوی پرتاب و کنترل آتش (CIIY )
(CIIY ) یکی از تجهیزات زمینی سیستم موشکی زمین به هوای سام -6 می باشد . که به منظور حمل و نقل ، نگهداری ، پرتاب و کنترل آتش سه فروند موشک طراحی و ساخته شده است . همچنین این دستگاه فرامین ارسالی از رادار (CYPH ) را دریافت و سیگنال های پاسخ را به رادار می فرستد . CIIY روی خودروی شنی دار نصب گردیده و از تحرک بالائی برخوردار است .
مشخصات فیزیکی :
تمامی تجهیزات سکوی پرتاب و کنترل آتش (2II25M2 ) بر روی خودرو شنی دار مدل 578M2 نصب شده است . سکوی پرتاب در واقع دارای سه بازوی پرتاب موشک است که توسط محورهای جلویی و عقبی به هم متصل شده و به طور همزمان سه موشک را به سمت هدف نشانه روی می کند .
ابعاد فیزیکی :
• طول : 7 متر ، عرض : 2/3 متر ، ارتفاع : 2/3 متر
• وزن با سه موشک 20600 کیلوگرم
• وزن بدون موشک 18680 کیلوگرم
• نوع شاسی شنی دار
مشخصات فنی :
مشخصات فنی دستگاه شامل برق ورودی دستگاه و کابینت ها و همچنین توان مصرفی آن به شرح زیر می باشد :
الف – برق ورودی سکوی پرتاب و کنترل آتش
- برق سه فاز 220 ولت – 400 هرتز
ب – برق ورودی کابینت ها :
• برق سه فاز 220 ولت – 400 هرتز
• برق سه فاز 115 ولت – 400 هرتز
• ولتاژ های 27+ و 27- ولت
• ولتاژهای 50+ و 50- ولت 400 هرتز
• ولتاژهای 60- ولت و 60+ ولت 400 هرتز
• ولتاژ 3/6 ولت AC
پ – توان مصرفی :
• توان متناوب AC : 40 کیلو وات
• توان مستقیم DC : 6 کیلو وات
ت – فاصله زمانی برای شلیک بین دو موشک :
• 5/5 ثانیه
ث – مدت زمان کار مداوم : توان مصرفی :
• 24 ساعت با رعایت 20 دقیقه در رژیم انتظار و 10 دقیقه در رژیم هدف
قابلیت ها ، توانمندی ها و مشخصات فنی و عملیاتی سامانه سام – 6
1- شرایط محیطی و جوی لازم به منظور استقرار و عملکرد رضایت بخش سامانه
• ارتفاع از سطح دریا : 0 تا 2000 متر
• درجه حرارت : 50 + ~ 40 – درجه سانتی گراد
• رطوبت نسبی : 95% در دمای + 20 درجه سانتی گراد
* سامانه توانایی اجرای ماموریت در شرایط مختلف جوی از جمله بارانی ، مه آلود و ... را دارد .
2- استقرار و به کارگیری سامانه :
• مدت زمان حاضر به راه سایت آتش 5 دقیقه
• مدت زمان حاضر به جنگ سایت آتش 10 دقیقه
• مدت زمان بارگیری سه فروند موشک بر روی سکوی پرتاب : 6دقیقه ( 5/4 دقیقه برای بارگیری یک موشک )
• مدت زمان عکس العمل سامانه از لحاظ دریافت اکوی هدف تا 20تا 30 ثانیه
• شلیک موشک
• مدت زمان لازم جهت استقرار و آماده نمودن سایت تکنیکال 30دقیقه
• مدت زمان مورد نیاز جهت آماده سازی اولین موشک 5/1ساعت و 35 دقیقه و برای موشک های بعدی
3- فضای عملیاتی ( منطقه درگیری هدف )
• حداقل و حداکثر برد عملیاتی سامانه 3تا24کیلومتر
• حداقل و حداکثر ارتفاع عملیاتی 30تا7000متر
با استفاده از SOC ، CRC ( اطلاعات رادارهای مادر ) ، ارتفاع عملیاتی سامانه تا 11000متر قابل افزایش است .
4- قابلیت درگیری با هدف هوایی :
• سرعت نزدیک شوندگی هدف 600 تا 60 متر بر ثانیه
• سرعت دور شوندگی هدف 300تا60 متر بر ثانیه
5 – تعداد موشک های عملیاتی در سایت آتش
• 12 فروند موشک عملیاتی آماده شلیک بر روی چهار سکوی پرتاب
• 6 فروند موشک عملیاتی ذخیره آماده برای بارگیری روی لانچرها ، مستقر بر روی خودروهای حمل و نقل در سایت آتش
6- درصد انهدام هدف
• با شلیک یک فروند موشک 80 %
• با شلیک 2 فروند موشک بیش از 90 %
* حداقل زمان مورد نیاز بین دو شلیک متوالی برای یک هدف از روی یک لانچز 6 ثانیه و از روی دو لانچر مختلف 5/4 ثانیه .
7- تعداد خدمه مورد نیاز :
• تعداد خدمه هر سایت آتش 20تا23 نفر
• تعداد خدمه هر سایت تکنیکال 40نفر ( برای دو خط مونتاژ )
8- مشخصات رادار کنترل آتش ( رادار تجسسی و تعقیب )
• برد رادار تجسسی هدف 60تا 65 کیلومتر پالسی
• برد رادار تعقیب هدف 60 کیلومتر پالسی
• برد قفل رادار تعقیب 42 کیلومتر پالسی
• برد فرستنده روشن کننده هدف 42کیلومتر موج مداوم (CW)
• سرعت گردش آنتن رادار تجسسی 15 دور در دقیقه
• رادار مجهز به سامانه IFF و MTI می باشد و توانایی مقابله با جیمینگ های مختلف را دارد .
• رادار مجهز به سامانه TV ( دوربین و تلویزیون ) می باشد که حداکثر برد آن در هوای بسیار صاف حدود 55 تا 60 کیلومتر می باشد .
9- مشخصات موشک سام – 6 :
• نوع هدایت آشیانه یاب نیمه فعال
• شعاع انهدام 750متر بر ثانیه
• وزن کلاهک جنگی 57کیلوگرم با مواد منفجره ( پوسته و مواد منفجره )
• طول 585 سانتی متر
• تعداد ترکش های کلاهک جنگی 3000قطعه
• قطر 336میلیمتر
• سرعت ترکش ها 150متر بر ثانیه
• سوخت دو مرحله ای جامد
• مدت زمان کل پرواز موشک 40ثانیه
• نوع فیوز مجاورتی
10- مشخصات سکوی پرتاب و کنترل آتش ( لانچر )
• مشخصات عمومی ، فنی و عملیاتی دستگاه
• وزن کل دستگاه با سه فروند موشک 20600کیلوگرم
• وزن دستگاه بدون موشک 18680کیلوگرم
• برق ورودی دستگاه سه فاز 220 ولت ، 400 هرتز
• برق مصرفی دستگاه سه فاز 220 ولت ، 400 هرتز سه فاز ، 115 ولت 400 هرتز
• ولتاژهای 27 + و 50 + و 60+ 36 ولت و 3/6 ولت
• توان مصرفی دستگاه متناوب 40 کیلووات و مستقیم 60 کیلووات
• مدت زمان کار مداوم 24 ساعته با رعایت 20 دقیقه در رژیم انتظار و 10 دقیقه در رژیم هدف
11 – قابلیت تحرک و جا به جایی سامانه
سامانه سام -6 از قابلیت تحرک و جابه جایی بالایی برخوردار می باشد زیرا تجهیزات و سامانه های رادار و سکوهای پرتاب بر روی خودروهای زره پوش ( شنی دار ) قرار گرفته و جاسازی شده اند .
12- خودروهای شنی دار
هر یک از خودروهای زره پوش مجهز به سامانه مولد برق و تجهیزات ارتباطی می باشند .
زره پوش های رادار و سکوهای پرتاب ضد آتش بوده و مجهز به سامانه های تهویه و حفاظتی در برابر NBC و تجهیزات دید در شب می باشند.
13- شرایط حمل و نقل
• حداکثر سرعت در جاده آسفالت 40 کیلومتر بر ساعت
• حداکثر سرعت در جاده خاکی و ناهموار 25 کیلومتر بر ساعت
• سوخت زره پوش های رادار و لانچرها برای طی مسافت حدود 300 کیلومتر تامین شده است که این سوخت کارکرد تجهیزات رادار به مدت 2 ساعت و تجهیزات لانچر به مدت 7 ساعت را نیز تامین می کند .
جرثقیل مخصوص بارگذاری موشک
14 – ارتباط بین دستگاه های رادار و لانچرها ( تبادل اطلاعات و مکالمات )
• بی سیم ( مایکرویو )
• سیم ( سیم خانگی )
15 – مراحل آمادگی سایت آتش سام -6
مراحل آمادگی برای اجرای عملیات در سامانه موشکی سام -6 تحت عنوان رژیم (STANDBY) ذکر شده است و عبارتند از :
الف – رژیم انتظار ب – رژیم هدف ج – رژیم پرتاب
16 – گستردگی تاکتیکی
سایت آتش سامانه سام -6 دارای دو نوع آرایش تاکتیکی و یا گسترش عملیاتی به شرح زیر می باشد :
الف – آرایش مربعی
این نوع گسترش زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که سمت حمله هدف های هوایی مشخص نیست ، به عبارتی بایستی از فضای 360 درجه پوشش پدافندی به عمل آید در این صورت از هر چهار سکوی پرتاب می توان به هر سمت شلیک نمود ( برای شلیک از لانچری که در پشت دستگاه رادار قرار می گیرد روش خاصی وجود دارد ) .
در این نوع گسترش رادار در وسط و لانچرها در اطراف آن تحت زوایای 0،90،180،و 270 درجه قرار می گیرند .
ب- آرایش قوسی
این گسترش به منظور بهره گیری بهتر از سامانه در مواقعی که سمت حملات هوایی مشخص باشد پیشنهاد شده است ، در این نوع آرایش لانچرها تحت زوایای مشخص و در سمت حمله مستقر می شوند .
رادار جستجوگر موشک سام - 6
کاربران فعلی
الجزایر 
ارمنستان 
بلغارستان 
بوسنی و هرزگوین
کامرون 
چاد 
کوبا 
جمهوری چک
مصر 
مجارستان 
نظرات شما عزیزان:
